15 ऑगस्ट भारतीय स्वातंत्र्यदिनाच्या ७४ व्या वर्धापन दिनानिमित्त उपयुक्त मराठी भाषण दिलेले आहे. आपण त्याचा सराव करून स्वातंत्र्यदिनादिवशी ऑनलाईन सादरीकरण करू शकता. त्याचा व्हिडिओ अपलोड करू शकता.
मी तिरंगा बोलतोय | १५ ऑगस्ट मराठी भाषण २०२१ | स्वातंत्र्यदिन भाषण | Mi Tiranga Boltoy | Swatantryadin Bhashane | 15 august marathi bhashane
भाषण विषय - मी तिरंगा बोलतोय | Mi Tiranga Boltoy
मी तिरंगा बोलतोय | १५ ऑगस्ट मराठी भाषण २०२१ | स्वातंत्र्यदिन भाषण | Mi Tiranga Boltoy | Swatantryadin Bhashane | 15 august marathi bhashane
इतर भाषणे : १) माझा प्रिय भारत देश
स्वातंत्र्यदिन भाषण 1- मी तिरंगा बोलतोय
आदरणीय व्यासपीठ, व्यासपीठावरील उपस्थित मान्यवर, शिक्षकवृंद व माझ्या बालमित्रांनो...!
आज मी तुम्हाला १५ ऑगस्ट निमित्त 'मी तिरंगा बोलतोय 'या विषयावर चार शब्द सांगणार आहे ते तुम्ही शांतपणे ऐकून घ्यावे ही नम्र विनंती...!
स्वतंत्र भारत देशाचा 'मी तिरंगा बोलतोय' आज मला माझ्या मनातले तुमच्याशी मोकळेपणी बोलायचे आहे. तसे पाहता मी म्हणजे भारत देशाची आन, बान तसेच शान आहे. भारतीय माझा आदरही करतात. प्रथम पंडित जवाहरलाल नेहरू यांनी २६ जानेवारी १९३० रोजी लाहोर अधिवेशनात तिरंगा फडकावून पूर्ण स्वराज्य ही घोषणा केली होती. त्यानंतर १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारताला स्वातंत्र्य मिळाले व त्याचबरोबर स्वतंत्र भारताचे पहिले पंतप्रधान म्हणून पंडित जवाहरलाल नेहरू यांनी पदग्रहण केलेले. या घटनेची आठवण म्हणून २६ जानेवारी हा दिवस भारतीय राज्यघटना अमलात आणण्यासाठी निवडण्यात आला. स्वातंत्र्य मिळालेल्या भारत देशाने २६ जानेवारी १९५० रोजी भारतीय राज्यघटना म्हणजेच संविधान अमलात आणून लोकशाहीतील एका नव्या पर्वाची सुरुवात केली. त्यामुळेच १५ ऑगस्ट, तसेच २६ जानेवारी या दोन तारखांना माझ्या आयुष्यात अनन्यसाधारण महत्त्व आहे.
१५ ऑगस्ट १९४७ रोजी आपल्याला स्वातंत्र्य मिळाले त्याला ७१ वर्षे झाली. स्वातंत्र्याचे प्रतीक जो तिरंगा म्हणजे मी आकाशात डौलात डोलावा म्हणून असंख्य स्वातंत्र्यवीरांनी आपल्या प्राणांची तसेच कुटुंबाची पर्वा न करता देशप्रेमाने झपाटून जाऊन निकराचा लढा दिला. स्वातंत्र्य संग्रामात होरपळलेली पिढी आज अस्तगत होण्याच्या मार्गावर आहे. स्वातंत्र्य लढय़ात स्वत:ला झोकून देणारी व देशप्रेमासाठी खस्ता खाणारी त्यावेळची तरुण पिढी आज जवळजवळ ८५ ते ९० वर्षाची असेल. माझा अपमान होऊ नये म्हणून, तसेच संपूर्ण स्वातंत्र्यासाठी शीर तळहातावर घेऊन स्वातंत्र्य लढय़ात भाग घेतलेल्या स्वातंत्र्यवीरांचा जाज्वल्य अभिमान वाटावा, असे धाडसी लोकोत्तर कार्य या वीरांनी फक्त देशप्रेमापोटी व माझी अवहेलना होऊ नये म्हणून केले. माझ्यावरील अतीव प्रेमापोटी या लढय़ात सर्वजणांनी तळमळीने स्वतंत्र भारताचे स्वप्न साकारण्यासाठी घरदार, नातेवाईक, माता-पिता, बायको-मुले यांना सोडून फक्त स्वातंत्र्यप्राप्तीचा ध्यास घेऊन या धगधगत्या अग्निकुंडात उडी घेतली होती. स्वातंत्र्यप्राप्तीचे स्वप्न उराशी बाळगून ज्यांनी तुरुंगवास भोगला, शारीरिक-मानसिक छळाची परिसीमा ज्यांनी सहन केली, माणुसकीला लाजवतील असा क्रूर व अनन्वित छळ ज्यांनी निधडय़ा छातीने सहन केला, कित्येक स्वातंत्र्यवीरांनी छातीवर गोळ्या तर झेलल्याच, पण त्याचबरोबर कित्येक स्वातंत्र्यवीरांनी वंदे मातरम्चा घोष करीत हसत-हसत फासावर चढले, अशा सर्व स्वातंत्र्यवीरांचे स्मरण करून त्यांना मानवंदना देणे हे सर्व भारतीयांचे प्रथम कर्तव्य आहे. हे सर्व का, तर तिरंगा आकाशात मानाने फडफडावा म्हणून. तिरंग्याकडे म्हणजेच माझ्याकडे कोणीही वाकडय़ा नजरेने पाहू नये अथवा माझी हेटाळणी करू नये, याकरिताच भारतीय तिन्ही सैन्य दलातील अधिकारी व जवानांनी रात्रंदिवस डोळ्यांत तेल घालून भारताचे रक्षण केले व करीत आहेत. स्वातंत्र्य संग्रामात ज्यांनी आपल्या सर्वस्वाची होळी केली व आपले प्राण स्वातंत्र्यासाठी खर्ची घातले. त्या वीरांना व वीरांगनांना कोटी कोटी प्रणाम. त्यांच्याचमुळे भारताला स्वातंत्र्याची गोडी चाखता आली. सियाचीन/द्राससारखा अतिबर्फाळ प्रदेश असो अथवा रखरखीत वाळवंट असो किंवा घनदाट जंगल असो किंवा जवळजवळ ७,५१७ किलोमीटरचा विस्तीर्ण समुद्र किनारा असो, आपले जवान अहोरात्र डोळ्यात तेल घालून आपल्या सीमेवर पहारा करत असल्यामुळे तुम्ही सगळे येथे सुखाने व शांततेने राहू शकता. १९६२चा चीनने केलेला हल्ला, १९६५ व १९७१ तसेच १९९९ मध्ये सियाचीन येथे पाकिस्तानने केलेला हल्ला माझ्यावरील प्रेमाखातरच आपल्या रणझुंजार लढवय्यांनी परतवून लावला.
पण, आता मन निराशेकडे झुकू लागले आहे. याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे या सगळ्या गोष्टींकडे, स्वातंत्र्यप्राप्तीकरिता असंख्य स्वातंत्र्यवीरांच्या आत्मसमर्पणाकडे/बलिदानाकडे युवा पिढी किती गंभीरपणे पाहते, याची शहानिशा करणे जास्त गरजेचे आहे. आजच्या युवा पिढीच्या खांद्यावरच उद्याच्या भारताची भिस्त आहे. या तिरंग्याचे रक्षण करणे व तिरंगा मानाने कसा फडफडत राहील, याची काळजी घेण्याचे काम या युवा पिढीवरच आहे. जगभरात भारताला प्रगतिपथावर नेणारे कोण असतील, तर ते आहेत आजच्या युवा पिढीचे प्रतिनिधित्व करणारे युवक. भारतीय स्वातंत्र्य संग्रामात स्वातंत्र्यवीरांनी केलेले आत्मबलिदान नक्कीच स्फूर्ती देणारे आहे, यात शंका नाही. पण, त्याचा गंभीरतेने विचार केला जातो का, हे पाहणे गरजेच आहे. तरुण पिढीतील कित्येक तरुण प्रतिनिधींना स्वातंत्र्य प्राप्तीसाठी वंदे मातरम्च्या घोषात हसत -हसत फासावर गेलेला भगतसिंग माहीत नसेल, पण लाखो रुपये घेऊन अजय देवगणने पडद्यावर साकारलेला भगतसिंग जास्त जवळचा वाटत असेल. तसेच ‘रंग दे बसंती’मधील आमिर खानबद्दलही म्हणता येईल. कमीत कमी १५ ऑगस्ट व २६ जानेवारी या दोन दिवशी तरी त्यांचे स्मरण करून त्यांना श्रद्धांजली देणे हे प्रत्येक भारतीयाचे कर्तव्य आहे. पण, ही भावना आजच्या तरुण पिढीत कमी प्रमाणात जाणवते. स्वतंत्र भारताचा तिरंगी झेंडा ही प्रत्येक भारतीयाची अस्मिता आहे. स्वातंत्र्यप्राप्तीसाठी ज्यांनी-ज्यांनी म्हणून आपला देह ठेवला, आपले रक्त सांडले त्याचे प्रतीक हा तिरंगी झेंडा आहे. त्याला वंदन करणे हे आपले प्रथम कर्तव्य आहे. पण, युवा पिढीतील किती जण हे कर्तव्य मनापासून पार पाडतात, याची नोंद घेणे गरजेचे आहे.
१५ ऑगस्ट व २६ जानेवारी या दोन दिवसांकडे केवळ सुट्टी म्हणून पाहिले जाते. या दोन तारखांपैकी स्वातंत्र्य दिन कोणता याबद्दलही काही तरुणांमध्ये संभ्रम आहे. एका झेंडावंदनाच्या कार्यक्रमात युवा पिढीच्या एका प्रतिनिधीने माझ्या संदर्भात दिलेले उत्तर ऐकून कोणालाही झीट येईल. त्या महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांने उत्तर दिले होते की, १५ ऑगस्ट हा पहिला स्वातंत्र्य दिन व २६ जानेवारी हा दुसरा स्वातंत्र्य दिन. हे असे जर उत्तर आले, तर भारताचे भवितव्य काय हा प्रश्न पडतो. त्याच कार्यक्रमात अजून एका विद्यार्थ्यांचे उत्तर मी माझ्या कानाने ऐकले, तेव्हा तर मला खूप क्लेश झाला. तो महाभाग म्हणाला की, या दोन दिवसांचे महत्त्व आम्हाला माहीत नाही, पण हे दोन दिवस धमाल करावयास सार्वत्रिक रजेचे असतात, एवढे आम्हाला माहीत आहे. हे दोन दिवस आम्ही सिनेमा बघतो, हॉटेलात जाऊन जेवतो व भरपूर मौजमजा करून घरी येतो. कधी कधी सहलीलाही जातो. झेंडावंदन हा सोहळा त्यांच्या खिजगणतीतही नसतो.
संपत्तीची/पैशांची परिपक्वता यायच्या आधीच आजच्या युवापिढीच्या हातात भरपूर पैसा खेळू लागला आहे. त्यामुळे खर्च करण्याच्या बाबतीत संभ्रम निर्माण झाला आहे. त्यामुळे रजा मिळाली की, मौजमजा करण्याकडे यांचा कल असतो. त्यामुळे साहजिकच झेंडावंदन या राष्ट्रीय सोहळ्याचा त्यांना विसर पडतो. जर १५ ऑगस्टच्या पुढेमागे लागून रजा आल्या, तर ही मंडळी झेंडावंदन या कार्यक्रमाकडे दुर्लक्ष करून सहलीलाही जाण्यास मागेपुढे बघत नाहीत. ‘अरे छोड दो झेंडावंदन, चल हम पिकनिक मनायेंगे’ अशासारखी वाक्ये ऐकली की, तळपायाची आग मस्तकात जाते. याचकरिता का स्वातंत्र्यवीरांनी स्वातंत्र्यप्राप्तीसाठी आत्मसमर्पण केले होते. हा विचार मनात येऊन मन विषण्ण होते. यातील काही विवाहित तरुण जोडपी आपल्या मुलांना महागडे झेंडे विकत घेऊन देतात. पण, त्या झेंडय़ामागे लाखो क्रांतिवीरांनी केलेले आत्मबलिदान याची जाणीव त्या मुलांना करून देण्यात अपयशी ठरतात. यामुळे या झेंडय़ाचे महत्त्व मुलांना कधीच कळत नाही व त्यांच्या हातून नकळत झेंडय़ाचा अपमान होतो. झेंडावंदन सोहळा झाल्यावर काही वेळातच हे झेंडे मुलांच्या हातून खाली पडलेले दिसतात. हे पाहून मनाचा संताप होतो व शरमही वाटते. सर्वच सरकारी कार्यालयात त्या दोन्ही दिवशी झेंडावंदन होते. काही कार्यालयात ते अगदी संचलनासकट पद्धतशीर होते. तबलापेटीसह राष्ट्रगीत म्हटले जाते. हे राष्ट्रगीत म्हणताना असे म्हणतात की, या झेंडावंदन सोहळ्याशी आम्हाला काही देणे-घेणे नाही. आमचे काम राष्ट्रगीत म्हणण्याचे आहे ते आम्ही म्हटले, आता आम्ही चाललो. त्यापेक्षा महत्त्वाचे म्हणजे यातील काही कार्यालयात झेंडा वंदनाला असलेली उपस्थिती. या सोहळ्याला उपस्थिती. जेमतेम ४ ते ५ टक्के असते. काही कार्यालयात तसेच काही संस्थांमध्ये उपस्थित राहण्यासाठी जबरदस्ती केली जाते अथवा न आल्यास ‘कारणे दाखवा’ असा फतवा काढला जातो. अशा वेळेस ही मंडळी सोसायटीमध्ये झालेल्या झेंडावंदनाला आम्ही उपस्थित होतो, असे पत्र कार्यालयात अथवा संस्थेत देतात. त्या पत्राचा खरेखोटेपणा किती यावर न बोललेलेच बरे. पण, झेंडय़ाचे महत्त्व मानत नसलेल्या या ‘भारतीय’ मंडळींकडून जुलुमाचा रामराम करून घेण्यासाठी स्वातंत्र्यवीरांनी आपले रक्त खचितच सांडले नव्हते.
हा असा माझा होत असलेला अपमान पाहून मनाला फार यातना होतात. पण, आता परिस्थिती हळूहळू बदलू लागली आहे. स्वातंत्र्यवीरांच्या बलिदानाचे महत्त्व या तरुण पिढीला जाणवू लागले आहे. स्वातंत्र्यासाठी प्राण पणास लावून लढलेल्या, तसेच स्वातंत्र्यसंग्रामात प्राण गमावलेल्या वीरांबद्दलची माहिती, त्यांनी देशाकरिता केलेला त्याग इत्यादींबद्दल या नवीन पिढीला जाणून घेण्याची इच्छा मूळ धरू लागली आहे.
Disclaimer : (सदरील संकलित पोस्ट – लेखक : मिलिंद कल्याणकर)
वेब स्त्रोत - साप्ताहिक उमंग
स्वातंत्र्यदिन भाषण 2 - मी तिरंगा बोलतोय
मी तुमचा राष्ट्रध्वज बोलतोय. बावीस जुलैला भारताचे स्वातंत्र्य समोर दिसत असताना घटना समितीच्या सभेत पंडित जवाहरलाल नेहरू यांनी मला भारतासह जगासमोर फडकावले. हा माझा जन्मदिवस म्हणता येईल. मला भारताचा राष्ट्रध्वज म्हणून स्वीकारण्यात आले. यावेळी पंडित नेहरू यांनी केलेले भाषण अतिशय मार्मिक असे होते. घटना समितीच्या सदस्यांसमोर मला पेश करण्यात आले ते रेशमी खादी आणि सुती खादीमध्ये. त्यावेळी सर्वांनी टाळ्या वाजवून भारताचा राष्ट्रध्वज म्हणून माझा स्वीकार केला.
यापूर्वी २३ जून १९४७ ला माझे स्वरूप ठरविण्यासंदर्भात तात्पुरती समिती स्थापन करण्यात आली. डॉ. राजेंद्रप्रसाद त्याचे अध्यक्ष होते. समितीत मौलाना अबूल कलाम आझाद, के. एम. पणिक्कर, श्रीमती सरोजिनी नायडू, के. एम. मुन्शी, चक्रवर्ती राजगोपालचारी आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा समावेश होता. यावेळी सविस्तर चर्चा करून माझे स्वरूप ठरविण्यात आले. माझा रंग, रूप, आकार, मान-सन्मान, फडकावण्याचे निकष आदी ठरविण्यात आले. यासंदर्भात १८ जुलै १९४७ ला अंतिम निर्णय घेण्यात आला. त्यानंतर घटना समितीत त्याला मान्यता मिळावी म्हणून पंडित जवाहरलाल नेहरू यांना तो सादर करण्यास सांगण्यात आले. त्यानंतर त्यांनी तो सादर केला.
स्वातंत्र्यासाठी योगदान देणार्‍या हुतात्म्यांच्या रक्ताचा रंग माझ्यात वसलेला आहे. स्वातंत्र्य संग्रामात आपली आहूती देणार्‍यांमुळेच माझा जन्म झाला. चौदा ऑगस्ट १९४७ ला रात्री पावणेदहा वाजता कौन्सिल हाऊसवर सुचेता कृपलानी यांच्या नेतृत्वाखाली वंदे मातरमच्या गायनाने कार्यक्रमाला सुरवात झाली. घटना समितीचे अध्यक्ष डॉ. राजेंद्र प्रसाद व पं. जवाहरलाल नेहरू यांची भाषणे झाली. त्यानंतर हंसाबेन मेहता यांनी अध्यक्ष राजेंद्रप्रसाद यांना माझे सिल्कमधील रूप दिले आणि त्यांना सांगितले, की स्वतंत्र भारतात या सदनात जो राष्ट्रध्वज फडकावला जाईल तो भारतीय महिलांकडून देशाला दिलेली भेट असेल. सर्व लोकांसमोर पहिल्यांदा मला सादर करण्यात आले होते. सारे जहॉं से अच्छा आणि जन गण मन यांच्या सामूहिक गायनानंतर हा कार्यक्रम संपला.
माझ्या संदर्भातील तयार केलेले नियम तुम्हाला माहित हवेत. ते आता सांगतो. भारताचा राष्ट्रध्वज समतल तिरंगा असेल. त्याचा आकार आयाताकार असून त्याची लांबी व रूंदीचे प्रमाण 2:३ असे राहील. तीन रंगांच्या पट्ट्या सरळ असतील. सर्वांत वर केशरी, मध्ये पाढंरा आणि खाली हिरव्या रंगाची पट्टी असेल. पांढर्‍या रंगाच्या पट्टीवर मध्ये सारनाथ येथील अशोकस्तंभावरील चोवीस आर्‍या असणारे चक्र असेल. त्याचा व्यास पांढर्‍या रंगाच्या पट्टीच्या रूंदीएवढा असेल. मला तयार करण्यासाठी तयार करण्यासाठीचे वस्त्र खादीचे असेल. सूती, रेशमी वस्त्रही चालेल. पण हे सूत हाताने कातले पाहिजे. चरख्याचा वापर येथे अपेक्षित आहे. शिवण्यासाठी केवळ खादीच्या धाग्यांचा उपयोग होईल. नियमानुसार माझ्यासाठी खादीचा एक वर्ग फूट कपड्याचे वजन २०५ ग्रॅम व्हायला हवे.
माझ्यासाठी हाताने तयार केलेल्या खादीचे उत्पादन स्वातंत्र्य सेनानींच्या गरग नावाच्या गावत केले जाते. उत्तर कर्नाटक जिल्ह्यात बंगळूर- पुणे रस्त्यावर हे गाव आहे. येथे या केंद्राची स्थापना १९५४ मध्ये करण्यात आली. मात्र, आता शहाजानपूर येथील ऑर्डिनेन्स क्योरिंग फॅक्टरी, खादी ग्रामोद्योग आयोग मुंबई व खादी ग्रामोद्योग आयोग दिल्ली येथेही माझे उत्पादन होऊ लागले आहे. माझी निर्मिती खासगी तत्वावरही होऊ शकतो. मात्र, माझा मानसन्मान राखला गेला पाहिजे. त्यासाठी आयएसआय मार्क हवा.
Disclaimer : (सदरील संकलित पोस्ट – वेब स्त्रोत - वेबदुनिया )
इतर भाषणे : १) माझा प्रिय भारत देश
15 august marathi bhashan | Swatantryadin Bhashan | 15 ऑगस्ट - मराठी भाषणे
वेबसाईट छान आहे सर्व उपलब्ध आहे पण मला असं वाटत की काही दैनंदिन टाचण नमुने पण असावेत
ReplyDelete