@Copyright Disclaimer : सदर उपक्रमाची व नावाची कोणीही कॉपी करु नये.
Rashtragit
राष्ट्रगीत
पंजाब, सिंधु, गुजरात, मराठा,
विंध्य, हिमाचल, यमुना, गंगा,
तव शुभ नामे जागे, तव शुभ आशिस मागे,
गाहे तव जयगाथा।
जनगण मंगलदायक जय हे,
जय हे, जय हे, जय हे,
Aa राज्यगीत
राज्यगीत
Pratidnya
प्रतिज्ञा
Sanvidhan
संविधान
समाजवादी धर्मनिरपेक्ष लोकशाही गणराज्य
घडवण्याचा व त्याच्या सर्व नागरिकांस:
सामाजिक, आर्थिक व राजनैतिक न्याय;
विचार, अभिव्यक्ती, विश्वास, श्रद्धा;
व उपासना यांचे स्वातंत्र्य;
दर्जाची व संधीची समानता;
निश्चितपणे प्राप्त करुन देण्याचा
आणि त्याच्या सर्वांमध्ये व्यक्तीची प्रतिष्ठा
व राष्ट्राची एकता आणि एकात्मता
यांचे आश्वासन देणारी बंधुता
प्रवर्धित करण्याचा संकल्पूर्वक निर्धार करून;
आमच्या संविधानसभेत
आज दिनांक सव्वीस नोव्हेंबर १९४९ रोजी
याद्वारे हे संविधान अंगीकृत आणि अधिनियमित
करुन स्वत:प्रत अर्पण करत आहोत.
Prarthana
प्रार्थना
Shlok
श्लोक
गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णु: गुरुर्देवो महेश्वर: ।
गुरु: साक्षात् परब्रह्म तस्मै श्रीगुरवै नम: ।। १ ।।
वक्रतुण्ड महाकाय सूर्यकोटिसमप्रभ ।
निर्विघ्नं कुरू मे
देव सर्वकार्येषु सर्वदा ।। २ ।।
सर्वमंगलमांगल्ये शिवे सर्वार्थसाधिके
शरण्ये त्र्यंबके गौरि नारायणि नमोsस्तुते ।। ३ ।।
शांताकारं भुजगशयनं
पद्मनाभं सुरेशं ।
विश्वाधारं गगनसदृशं
मेघवर्णं शुभाङ्गम् ।
लक्ष्मीकान्तं
कमलनयनं योगिभिर्ध्यानगम्यम् ।
वन्दे विष्णुं
भवभयहरं सर्वलोकैकनाथम् ।। ४ ।।
कृष्णाय वासुदेवाय
हरये परमात्मने ।
प्रणत्क्लेशनाशाय
गोविंदाय नमो नम: ।। ५ ।।
या
कुन्देंदुतुषारहारधवला या शुभ्रवस्त्रावृता ।
या
वीणावरदंडमंडितकरा या श्वेतपद्मासना ।
या
ब्रह्माच्युत्शंकरप्रभृतिभि: देवै सदा वन्दिता ।
सा मां पातु सरस्वती
भगवती नि:शेषजाडयापहा ।। ६ ।।
ब्रह्मानंदं
परमसुखदं केवलं ज्ञानमूर्तिम् ।
द्वंद्वातीतं
गगनसदृशं, तत्त्वमस्यादिलक्षम् ।
एकं नित्यं विमलमचलं
सर्वधी: साक्षीभूतम् ।
भावातीतं
त्रिगुणरहितं सद्गुरूं तं नमामि ।। ७ ।।
पुण्यश्लोको नलो
राजा पुण्यश्लोको युधिष्ठिर: ।
पुण्यश्लोको
विदेहश्च पुण्यशोको जनार्दन: ।। ८ ।।
अहिल्या द्रौपदी
सीता तारा मंदोदरी तथा ।
पंचकन्या ना
स्मरेन्नित्यं महापातकनाशनम् ।। ९ ।।
अश्वत्थामा
बलिर्व्यासो हनुमानश्च विभीषण: ।
कृप: परशुरामश्च
सप्तैते चिरजीविन: ।। १० ।।
अयोध्या मथुरा माया
काशी कांची अवंतिका ।
पुरी द्वारावती चैव
सप्तैता मोक्षदायिका: ।। ११ ।।
Suvichar
सुविचार
आजचा वार : सोमवार
आजची दिनांक : ०१ / ०१ / २०२४
आजचा सुविचार : तुमचे सौख्य तुमच्या विचारांवर अवलंबून असते.
Dinvishesh
दिनविशेष
२०००
ई कॉमर्स, ई मेल, इंटरनेट अशा इलेक्ट्रॉनिक सेवांमध्ये वापरण्यासाठी ग्रिनीच इलेक्ट्रॉनिक टाइम (GeT) या आंतरराष्ट्रीय प्रमाणवेळेची सुरुवात झाली.
१९३२
डॉ. ना. भि. परूळेकर यांनी ‘सकाळ’ वृत्तपत्र हे सुरू केले.
(Image Credit: Wikimedia Commons)
१९१९
गव्हर्नमेंट ऑफ इंडिया अ‍ॅक्ट अमलात आला व देशात कायदेमंडळे स्थापन झाली.
१९०८
‘संगीतसूर्य’ केशवराव भोसले यांनी हुबळी येथे ‘ललित कलादर्श’ ही नाटक कंपनी स्वबळावर स्थापन केली.
१९००
स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांनी मित्रमेळ्याची स्थापना केली.
१८९९
क्यूबामधील स्पेनची राजवट संपुष्टात आली.
१८८३
पुणे येथे नूतन मराठी विद्यालयाची स्थापना
१८८०
विष्णूशास्त्री चिपळूणकर, लोकमान्य टिळक, गो. ग. आगरकर आणि माधवराव नामजोशी यांनी पुणे येथे ‘न्यू इंग्लिश स्कूल’ची स्थापना केली.
१८६२
इंडियन पीनल कोड अस्तित्वात आले.
१८४८
महात्मा फुले यांनी पुणे येथे पहिली मुलींची शाळा सुरू केली.
१८४२
बाबा पद्मनजी यांचे ‘ज्ञानोदय’ वृत्तपत्र सुरू झाले. नव्वद वर्षांनंतर याच दिवशी डॉ. ना. भि. परूळेकर यांनी ‘सकाळ’ वृत्तपत्र हे सुरू केले.
१८०८
यू. एस. ए. मध्ये गुलामांच्या आयातीस बंदी घालण्यात आली.
१७५६
निकोबार बेटे डेन्मार्कच्या ताब्यात गेली आणि त्यांना ‘न्यू डेन्मार्क’ असे नाव देण्यात आले.
१९५१
नाना पाटेकर – अभिनेता
१९५०
दीपा मेहता – भारतीय वंशाच्या कॅनेडियन दिग्दर्शिका आणि पटकथालेखिका
१९४३
रघुनाथ माशेलकर – शास्त्रज्ञ, वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन परिषदेचे महासंचालक, पद्मश्री, पद्मभूषण
१९४१
गोवर्धन असरानी ऊर्फ ‘असरानी’ – चित्रपट कलाकार
१९३६
राजा राजवाडे – साहित्यिक
(मृत्यू: २१ जुलै १९९७)
१९२८
डॉ. मधुकर आष्टीकर – लेखक, महाराष्ट्र राज्य साहित्य आणि संस्कृती मंडळाचे अध्यक्ष
(मृत्यू: २२ मे १९९८)
१९२३
उमा देवी खत्री उर्फ ‘टुन टुन’ – अभिनेत्री व गायिका
(मृत्यू: २४ नोव्हेंबर २००३)
१९२०
श्रीधर पार्सेकर – व्हायोलिन या वाद्यावर विलक्षण हुकूमत असणारा हनहुन्नरी कलाकार, एकल प्रस्तुती व साथसंगत या दोन्हींत त्यांचे सारखेच प्राविण्य होते. व्हायोलिनबरोबरच ते तबला, हार्मोनिअम, जलतरंग आणि क्लॅरिनेटही वाजवत असत. वाकडं पाऊल (१९५६), मर्द मराठा (१९५१), सोन्याची लंका (१९५०), भाग्यरेखा (१९४८), कुबेर (१९४७), भक्त दामाजी (१९४२) इत्यादी चित्रपटांचे संगीत दिग्दर्शन तर गोकुळ का राजा (९१५४), अंधोंका सहारा (१९४८), मेरी अमानत (१९४७), नगद नारायण (१९४३) इत्यादी चित्रपटांचे संगीत संयोजन त्यांनी केले.
(मृत्यू: १० सप्टेंबर १९६४)
(Image Credit: Vijaya Parrikar Library)
१९१८
शांताबाई दाणी – ज्येष्ठ सामाजिक कार्यकर्त्या, डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या अनुयायी
(मृत्यू: ९ ऑगस्ट २००२)
१९१०
जानकीदास मेहरा ऊर्फ जानकीदास – हिन्दी चित्रपटातील चरित्र अभिनेते, निर्माते आणि पटकथालेखक, १९३६ मध्ये बर्लिन येथे झालेल्या आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समितीचे सदस्य, ८ विश्वविक्रम मोडणारे निष्णात सायकलपटू
(मृत्यू: १८ जून २००३)
१९०२
कमलाकांत वामन केळकर – भारतातील भूविज्ञान अध्ययनाचा पाया घालणारे वैज्ञानिक
(मृत्यू: ६ डिसेंबर १९७१)
१९००
श्रीकृष्ण नारायण रातंजनकर – आग्रा घराण्याचे गायक, शास्त्रीय संगीताचे गाढे अभ्यासक व संगीत गुरू
(मृत्यू: १४ फेब्रुवारी १९७४)
१८९४
सत्येंद्रनाथ बोस – भारतीय भौतिकशास्त्रज्ञ
(मृत्यू: ४ फेब्रुवारी १९७४)
१८९२
महादेव देसाई – स्वातंत्र्य लढ्यातील नेते आणि महात्मा गांधींचे स्वीय सहाय्यक
(मृत्यू: १५ ऑगस्ट १९४२)
१८७९
इ. एम. फोर्स्टर – ब्रिटिश साहित्यिक
(मृत्यू: ७ जून १९७०)
१६६२
बाळाजी विश्वनाथ भट तथा पहिला पेशवा
(मृत्यू: १२ एप्रिल १७२०)
२००९
रामाश्रेय झा – संगीतकार, वादक व शास्त्रीय संगीतातील विद्वान
(जन्म: ११ ऑगस्ट १९२८)
१९८९
दिनकर साक्रीकर – समाजवादी विचारवंत व पत्रकार
१९७५
शंकर वासुदेव किर्लोस्कर – उद्योजक, साहित्यिक व चित्रकार. १९२० मधे त्यांनी किर्लोस्कर छापखान्याची (Kirloskar Press) स्थापना केली. त्यातुनच किर्लोस्कर, स्त्री व मनोहर या मासिकांचे संपादन सुरू केले. ‘शंवाकिय’ हे त्यांचे आत्मकथन हा उत्कृष्ट आत्मचरित्राचा नमुना आहे.
(जन्म: ८ आक्टोबर १८९१)
(Image Credit: विवेक: महाराष्ट्र नायक)
१९५५
डॉ. शांतिस्वरुप भटनागर – वैज्ञानिक
(जन्म: २१ फेब्रुवारी १८९४)
१९४४
सर एडविन लुटेन्स – दिल्लीचे नगररचनाकार
(जन्म: २९ मार्च १८६९)
१८९४
हेन्‍रिच हर्ट्‌झ – जर्मन भौतिकशास्त्रज्ञ
(जन्म: २२ फेब्रुवारी १८५७)
१७४८
योहान बर्नोली – स्विस गणितज्ञ
(जन्म: २७ जुलै १६६७)
१५१५
लुई (बारावा) – फ्रान्सचा राजा
(जन्म: २७ जून १४६२)
Panchang
पंचांग
Bodhakatha
बोधकथा
खरा कवी
एका राजाला त्याच्या खऱ्या कवीची नियुक्ती करायची होती. त्यासाठी त्याने दवंडी पिटवली. दवंडी ऐकताच राज्यभरातून हौशे-नौशे कवींची ही मोठी गर्दी राजाच्या महालात जमा झाली. महाल त्यामुळे भरून गेला. त्यातून खरा कवी कसा निवडावा हा एक गहन प्रश्न होता. थोडावेळ विचार केल्यावर राजाला एक युक्ती सुचली. त्याने प्रधानाला आज्ञा केली कि या सर्व कवींना चाबकाचे फटके मारा. राजाची आज्ञा ऐकताच निम्मे अधिक कवी तिथून पसार झाले. तरीही शेकडो कवी तेथे उरलेच होते. राजाने पुन्हा आज्ञा केली,"या सर्व कवींना अन्न पाण्याविना आठवडाभर उपाशी ठेवा."
तरीही १०-२० उरलेच. त्यातून खऱ्या कवीची निवड करण्यासाठी राजाने आज्ञा दिली कि या उरलेल्या कवींना तेलाच्या काहिलीत टाका. राजाची ती जीवघेणी आज्ञा ऐकताच एका कवीखेरीज बाकीचे सर्व कवी तेथून पसार झाले. उरलेला कवी मात्र त्याच्या काव्यलेखनात मग्न होता. तो इतका रममाण झाला होता कि त्याला या आज्ञाच मुळी ऐकू गेल्या नाहीत. राजाने त्याला राजकवी म्हणून घोषित केल्यावर विनयपूर्वक तो राजाला म्हणाला,"महाराज ! राजकवी व्हायला माझी काही हरकत नाही पण मी कुणाच्या मर्जीचा गुलाम असणार नाही. मला वाटेल तेंव्हा मी दरबारात येईन आणि वाटेल तेंव्हा दरबारातून निसर्गाच्या सान्निध्यात निघून जाईन. माझी ही अट मंजूर असेल तरच मी राजकवी होतो नाहीतर हे इतके लोक निघून गेले तसा मी पण जातो." राजाला कवीची ओळख पटली. त्याने त्याच्या कविता ऐकल्या व खुश होवून त्याच्या मर्जीनुसार सगळे मान्य करून त्याला 'राजकवी' म्हणून घोषित केले.
तात्पर्य- खरा कलाकार हा कुणाच्या मर्जीचा गुलाम नसतो.
Batmya
बातमीपत्र
Spardhavishv
स्पर्धाविश्व
Samuhgite
समूहगीत
Pasaydan
पसायदान
आतां विश्वात्मके देवे, येणे वाग्यज्ञे तोषावे,
तोषोनि मज द्यावे, पसायदान हे ||१||
जे खळांचि व्यंकटी सांडो, तया सत्कर्मी रती वाढो,
भूतां परस्परे जडो, मैत्र जीवांचे ||२||
दुरितांचे तिमिर जावो, विश्व स्वधर्म सूर्ये पाहो,
जो जे वांछील तो ते लाहो, प्राणिजात ||३||
वर्षत सकळ मंडळी, ईश्वरनिष्ठांची मांदियाळी,
अनवरत भूमंडळी, भेटतु भूता ||४||
चला कल्पतरूंचे आरव, चेतना चिंतामणींचे गाव,
बोलती जे अर्णव, पीयूषांचे ||५||
चन्द्रमेंजे अलांछन, मार्तण्ड जे तापहीन,
ते सर्वाही सदा सज्जन, सोयरे होतु ||६||
किंबहुना सर्व सुखी, पूर्ण होवोनि तिहीं लोकी,
भजिजो आदिपुरुषीं, अखण्डित ||७||
आणि ग्रंथोपजिवीये, विशेषी लोकी इये,
दृष्टादृष्ट विजये, होआवेजी ॥८॥
येथ म्हणे श्री विश्वेश्वरावो, हा होईल दानपसावो,
येणे वरे ज्ञानदेवो, सुखिया झाला || ९ ||
पसायदान Mp3 ऐकापसायदान Mp3 - लता मंगेशकर
Maun
मौन
पसायदान झाल्यानंतर सावकाश दीर्घ श्वास नाकातून आत घ्यावा व बाहेर सोडताना तोंडातून ओंकार उच्चार सावकाश करावा . ही कृती तीन वेळा करून शेवटी शांती हा शब्द तीन वेळा उच्चारून 2 मिनिटे मौन पाळा.
